Wyrok w sprawie karnej a postępowanie cywilne
Sąd cywilny związany jest tylko ustaleniami dotyczącymi popełnienia przestępstwa – a więc okolicznościami składającymi się na jego stan faktyczny, czyli osobą sprawcy, przedmiotem przestępstwa oraz czynem przypisanym oskarżonemu – które znajdują się w sentencji wyroku. Oznacza to, że sąd – rozpoznając sprawę cywilną – musi przyjąć, że skazany popełnił przestępstwo przypisane mu wyrokiem karnym. Związanie wymienionymi ustaleniami dotyczy jedynie prawomocnych wyroków karnych skazujących. A contrario, sąd cywilny nie jest związany ustaleniami wyroku uniewinniającego, umarzającego postępowanie z powodu okoliczności wyłączających dopuszczalność postępowania karnego (umorzenie bezwarunkowe), warunkowo umarzającego postępowanie, a także wyrokiem nakazowym. Co istotne, w art. 11 k.p.c. mowa jest o prawomocnym wyroku karnym skazującym, wydanym w postępowaniu karnym. Natomiast orzeczenia wydane w postępowaniu karnoadministracyjnym oraz orzeczenia innych organów, choćby miały charakter skazujący, nie są wiążące dla sądu w postępowaniu cywilnym.
Nie jest dowodem zaistnienia przestępstwa z art 177 § 2 k.k. postanowienie policji o umorzeniu dochodzenia (...), albowiem dowodzi ono jedynie tego, iż wszczęte w związku z tym zdarzeniem dochodzenie zostało umorzone wobec nie wykrycia sprawcy. Nie przesądza ono w żaden sposób tego, iż po pierwsze sprawcą zdarzenia był kierujący samochodem osobowym, a po drugie, że w ogóle popełnił on przestępstwo z art 177 § 2 k.k. Bez wątpienia orzeczenie takie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art 244 § 1 k.p.c., ale zgodnie z tym przepisem dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. W tym przypadku w postanowieniu z dnia 11 grudnia 2001 roku zaświadczono, iż prowadzone postępowanie karne zostało umorzone wobec niewykrycia sprawcy. Według judykatury zastosowanie domniemań ustanowionych w art. 244 k.p.c. w odniesieniu do orzeczeń sądowych ograniczać się powinno do przyjęcia, że sąd wydał w danej sprawie toczącej się między określonymi podmiotami orzeczenie o treści stwierdzonej dokumentem. Analogicznie należy to odnieść do postanowień Prokuratora, czy Policji w postępowaniu przygotowawczym. Na podstawie uzasadnienia tego orzeczenia można ponadto odtwarzać treść rozumowania sądu, która zadecydowała o wyniku postępowania (tak SN w wyroku z dnia 9 września 2011 r., I CSK 696/10; por. także wyrok SN z dnia 4 marca 2010 r., I CSK 456/09). W sprawie niniejszej uzasadnienie postanowienia Policji z dnia 11 grudnia 2001 roku ogranicza się do opisania pewnych podstawowych rzeczy znanych w sprawie niniejszej i nie zawiera żadnych ustaleń dotyczących zachowania się kierującego i pieszego przed zdarzeniem i w momencie jego zaistnienia. Organ postępowania przygotowawczego nie prowadził w tym zakresie żadnych czynności i nie analizował tego. Trudno zatem przyjąć, iż postanowienie to dowodzi winę kierującego pojazdem.